Translate

7/18/2013

Հեռվում ապրող մի աղջիկ

Մաս երկրորդ

Մեկնելուց առաջ...
Ի տարբերություն անցած տարիների` այսօր Հայաստանում կան մարդիկ, որոնցից շատերն օտարության մեջ են ծնվել, մեծացել /զգացել են դեպի հայրենիք ձգող ուժն ու հզորությունը, և հայրենիքում ապրելու երջանկությունը/:
Հայուհու պատմությունը գրեթե բոլոր հայերի պատմությունն է: Երբ իջնում է գյուղում ապրելու իր փոքրիկ տնակից, նրան օգնում են բոլորը, սկզբում մի քիչ դժվար է լինում, բայց հետագայում ամեն ինչ հարթվում է...
Չարժե որևէ մեկին մեղադրել: <Ուղեղների հոսքը> շարունակում է... Չեն նվազում այն մարդկանց թվաքանակը, ովքեր ձգտում են ապրել արտերկրում: 
Չենք կարող ասել, որ եվրոպացիները փոքր-ինչ ռոբոտացված աշխատանք են կատարում, քանի որ հենց իրենք են 1915թ-ին Հայաստանում բացել մանկատներ և օգնել որբ երեխաներին և որբևայրի մայրերին:
Եվ ինչու± ձեռք չմեկնել այդ խեղճ գյուղացուն, որը ծնել է տաղանդավոր երեխաներ և գուցե կորցրել է իր տունն ու տեղը` քամուց, փոթորիկից, սարերից եկող ջրի հեղեղներից կամ գուցե 1988-ին Գյումրիի երկրաշարժից:
Ճիշտ է, այժմ տնակներում ապրող մարդկանց թիվը քչացել է, այնուամենայնիվ, չի վերացել:
Ինչու± ստեղծել հիմնադրամներ, որպեսզի բարեկարգվեն ճանապարհները, երբ Հայաստանում մարդիկ ապրելու տուն չունեն, անկողին չունեն, և վերջապես տանիք ու սեփական մի փոքրիկ կտոր հող չունեն:
Մեկնելուց առաջ գուցե արժե մեկ անգամ ևս խորհել այս ամենի մասին, ևս մեկ անգամ մտածեք այն դրականի և բացասականի մասին, որը տեղի կունենա մեկնելու դեպքում: Մեկնելուց առաջ մի անգամ ևս հայացք գցեք հայկական հրաշալի բնությանը, մտածեք, որ ոչ ոք, բացի ձեզնից չի կարող առավել լավ պայքարելու հայրենիքի զարգացման և բարեկարգման համար...
Հ. Գ. ես հավատում եմ այն օրվան, երբ չեն լինի տնակներում ապրող մարդիկ, հայերն իրենց գործարաններն կկառուցեն ու բիզնեսը կսկսեն Հայաստանում, չեն լինի տատիկների կարոտով լցված սպասող հայացքները...

7/17/2013

Հեռվում ապրող մի աղջիկ

Մաս առաջին


Երկիր մոլորակի անկյուններից մեկում ապրում էր մի միայնակ աղջիկ: Նա ապրում էր հեռու-հեռավոր սարերում` մարդկանցից հեռու: Շա~տ էր սիրում իր տնակը ձյունապատ:
Նա ուրախ էր, որովհետև միշտ վերևում էր լինում: Ընկերներ քիչ ուներ. մեկ-երկու թռչուն և գեղեցիկ թիթեռներ: Ոչ ոք չէր տեսել նրան և չգիտեր նրա գոյության մասին: Նրա պատմությունը փոքր-ինչ նման է Սասունցի Դավթի պատմությանը: Բայց այս դեպքում նրան պահել էր ոչ թե Մսրա Մելիքի կինը` հայկական մեղրով ու կարագով, այլ կարելի է ասել, որ նա ծնվել ու մեծացել էր բնության մեջ. քնել թռչունների ծլվլոցի տակ և սնվել օդով ու ջրով:
Դժվար է հավատալ:
Ամառը եկավ, և մարգագետիններում ու սարի լանջերին խոտը կանաչեց. ամռան սկիզբն էր, երբ նրա ծնողները ժամանակավորապես տեղափոխվեցին սարալանջ:
Աղջկա ծնվելուց հետո նրանք մահացան: Աղջկան պահեց Աստված` որպես բարի ու աշխատասեր ծնողների դուստր, ովքեր այնքան շատ էին ցանկանում մի սիրունիկ աղջիկ ունենալ: Աղջիկն էլ եղավ նրանց նման` բարի, գեղեցիկ, աշխատասեր:
Նա, ապրելով իր փոքրիկ ձյունապատ տնակում, շատ ուրախ էր: Նա շատ էր սիրում արևը, երկինքն ու երկիրը: Առավոտյան արթնանում էր թռչունների ծլվլոցից, թիթեռների ուրախ պարից, իսկ երեկոյան քուն մտնում արևի մայր մտնելուն պես: Վերևից տեսնում էր գեղեցիկ տեսարաններ, գեղեցիկ տներ: Բայց երբեք չէր մտածել գնալ և մոտիկից տեսնել այդ ամենը: Հաճախ նկարում էր ձյան վրա այդ տեսարանները, գույզգույն թիթեռները:
Նա շատ էր սիրուն իր շրջապատում գտնվող ամեն ինչ: Նա չէր պատկերացնում իրեն մեկ այլ տեղում ապրելիս: Շատ էր սիրում ձյունառատ եղանակները:
Հաճախ էր նայում և ինքն իրեն մտորում. ո±վ է ինքը, ի±նչ է անում այդտեղ, որտեղի±ց իրեն այդ տնակը, այդ շորերը, որոնք ծնողներն էին հասցրել հագցնել և կարծես նրա հետ էին մեծացել:
Հաճախ էր զգում Աստծո շունչն ու ներկայությունը, որը անսովոր լույս էր սփռում այդ տնակում: Նա չէր կարողանում այդ պահին տիրապետել իր զգացմունքներին:
Երբ արդեն բավական մեծ էր, Աստված որոշեց ուղարկել նրան մարդկանց մոտ, որպեսզի նա էլ իր ծնողների նման զբաղվի բարի գործերով և օգնի իր ամբողջ կյանքում տանջված գյուղացուն, ինչու± չէ, ունենա իր ընտանիքը, երեխաները և ապրի հաշտ ու համերաշխ այս խաղաղ ու լուսավոր աշխարհում:
Հերթական անգամ, երբ հանդիպեց Աստծուն և լսեց այս լուրը, նա չգիտեր` տխրե±ր, թե± ուրախանար: Նա ոչ-ոքի չէր տեսել` բացի Աստծո լույսից և մեկ-մեկ էլ` տաք օրերին, ջրի մեջ տեսել էր իր արտացոլանքը:
Սակայն որոշ ժամանակ անց, երբ արդեն ամռան կեսերի շոգ ու տոթ օրերն էին սկսվել գյուղացու համար, նա որոշեց գնալ հեռվից երևացող կարմիր տանիքների մոտ:
Ամբողջ ճանապարհին նրան տանջում էին զանազան հարցեր, որոնց պատասխանը այդպես էլ մինչև գյուց հասնելը չգտավ:
Նրա ծնողներին շատ քիչ մարդիկ էին ճանաչում: Հիմնականում մեծերը, ովքեր մոտ էին եղել նրանց ծնողների հետ: Նրանցից շատերը այժմ չկային:
Եվ այսպես, երբ հասավ առվակի մոտ, որը կարծես գծում էր գյուղի սահմանը սարալանջ տանող ճանապարհից, նա մի պահ կանգ առավ և տեսավ շոգից հոգնած կենդանիներին, որ ջուր էին խմում ու հագեցնում իրենց ծարավը, իսկ մյուս կողմում` թռվռացող երեխաներին, ովքեր ջուր էին շաղ տալիս միմյանց վրա և զովանում:
Շատ նեղ էր առվակը, չնայած իր երկարության, և աղջիկը հեշտությամբ անցավ նրա վրայով:
Տղաները, որ ինքնամոռաց թռչկոտում  էին, գոռգոռում և խաղում, նկատեցին նրան, մոտեցան, երկար նայելուց հետո հարցրին անունը և պատասխան չստանալով` հասկացան, որ աղջիկը կորել էր, որովհետև չկարողացան որևէ բան իմանալ նրա ծնողների և հարազատների մասին: Երեխաները նրան ուղեկցեցին իրենց տուն: Քանի որ գյուղը փոքր  էր, բոլորը ճանաչում էին գյուղի մեծերին: Երբ երեկոյան հավաքվեցին գյուղի մեծերը և տեսան աղջկան, նրանցից տարիքովը իսկույն հիշեց վաղեմի ընկերոջ տղային, որի դուստրն էր այս գեղեցիկ ու փոքր-ինչ զարմացած աղջիկը: Եվ երբ աղջկան պատմեցին իր պատմությունը, նա մի պահ չէր կարողանում խոսել, բայց միևնույն ժամանակ շատ ուրախ էր ու երջանիկ:
Նրան Հայուհի կոչեցին: Շուտով նա սովորեց ամեն ինչ անել: Ե'վ հաց էր թխում, և' մաքրություն անում, և' հավերին կերակրում, և' ճաշ էր եփում, գործում, կարում և այլ օգտակար գործեր անում, որոնցով շատ էր օգնում գյուղացուն և այն ընտանիքի անդամներին, ում տանը նա ապրում էր: Չնայած այս ամենին` նա շատ էր երազում իր փոքրիկ, ձյունապատ տնակի մասին: Բայց հասկանում էր, որ նա այլևս միայն չէր կարող ապրել:
Շատ տարիներ անցան: Եվ, բնականաբար նա պետք է ընտանիք կազմեր, երեխաներ ունենար և ապրեր ուրախ և երջանիկ: Իհարկե, մի փոքր ուշ, բայց եկավ այդ օրը: Մեծ հարսանիք արեցին, պարեցին, ուրախացան:
Էլի շատ տարիներ անցան: Աղջիկը 5 երեխա ունեցավ, նրանք շատ գեղեցիկ էին, ոմանք` չարաճճի, բայց միևնույն ժամանակ շատ խելացի: Բոլորին օգնում էին նրանք, ինչպես իրենց ծնողները:
Այպես, ավարտին մոտեցավ մի գեղեցիկ պատմություն, որը չավարտվեց իրականում...

7/16/2013

Ես եմ, դու ես, ես չկամ...

                                                      
 Ես եմ, դու ես, ես չկամ...
 Ես և դու մեկ ամբողջություն ենք: Ամբողջականության մեջ ես և դու չկանք:
Այնուամենայնիվ մենք կանք, մենք անհատ ենք, անհատականություն, հասարակության անդամ, մեր կարծիքը ծանրակշիռ է գուցե, մեր որոշումները էական և կարևոր են գուցե, բայց ես չկամ, դու էլ չկաս:
Փոխարենը կանք մենք` մեկ ամբողջական էություն, մեկ ամբողջական հոգու արտացոլում:
Իմ միտքը տատանվում է ուժգին քամուց, որոշումս արմատախիլ է անում փոթորիկը ուժգին, բայց ես չկամ, իսկ մեր միտքն ու կարծիքը, ի տարբերություն ինձ, ամուր և անսասան են:

Ես եմ, դու ես, մենք ենք...

 Ես տարակուսում եմ, տարբեր պարագաներում գուցե երկար երկմտում, բայց ես չկամ, իսկ մենք վստահ և մտածված ու հաստատակամ առաջ ենք շարժվում, իսկ ճանապարհին հանդիպած դժվարությունները մեզ չեն կարող ստիպել երկմտել:
Տրված խնդիրը ես հաստատ կլուծեմ 2 ժամում, բայց ես չկամ այլևս, իսկ մենք այն կլուծենք, հավանաբար, 10 րոպեում:
Մենք քայլում ենք դեպի անհայտ, բայց մեր համար ակնհայտ ուղով, սակայն ես չկամ, դու չկաս, հետևաբար չկա նաև <մենք>-ը, այսուհետ կա <նա>. <նա>-ն` ես եմ, դու ես, մենք ենք…
Ես եմ, նա է, ես չկամ...

 <Նա> մեզ հուսախաբ չի անի, <Նա> շատ վստահ է, ուժեղ, պատրաստ ամեն դժվարություն հաղթահարելու, պատրաստակամ է և ունի հետևորդներ, դաշնակիցներ ու աջակիցներ…
<Նա> արդեն ունի իր ուրույն տեղը հասարակության մեջ, դեռ ոչ այդքան հաստատված, բայց ջանք և եռանդ չի խնայում` հասնելու մեծ բարձրունքների, իսկ հաջողությունը սարերի ետևում չէ, այս պահին այն շատ մոտ է :
<Նա> զարգացրել է իր տրամաբանությունը, միտքը ճկուն է, մարզված, պատրաստ մրցելու, մատուցելու, առաջադրելու իր տեսակետը հասարակության մեջ և իր գաղափարներով կսլանա առաջ` իրականացնելով այդ ամենը համապատասխան ոլորտներում և ճանաչում կունենա հասարակության լայն շերտերում:
<Նա> անչափ աշխատասեր է, հանգիստը նրա համար չէ. անդադար և մեծն նվիրումով աշխատանքն է բնորոշ իրեն:
<Նա> ընդզվող է տիրող անօրինականություններին, պայքարող է  և արդարության ջատագով:
<Նրա> հոգեկան աշխարհը շատ հուզական է, այն լի է վեհ գաղափարներով, անդառնալի իրականության հետևանքների սարսափելի զգացումներով, սակայն <նա> անկոտրում է, քանի որ <նա> ես եմ, դու ես և մենք ենք, իսկ մենք արագ ընկճվող և հանձնվող չենք և չենք լինի…

Մարիամ Նազարյան

comment